Dertig jaar Rising Stars: tussen ambitie en wereldpodium

Benjamin Kruithof, Rising Star seizoen 2024-2025

Benjamin Kruithof © Eduardus Lee

‘Toen de tournee voorbij was, dacht ik: o, wat jammer! Wanneer krijg je nu de kans om in één seizoen negentien concerten te geven in zulke prachtige zalen? Het was een bijzondere ervaring. Sommige zalen kende ik al: in Amsterdam en Luxemburg had ik al vaker gespeeld. Andere zalen waren nieuw: Porto, Stockholm, Barcelona... Ik ben in dat jaar gegroeid – als musicus en als mens. Hoe stel je een programma samen? Hoe leg je contact met een concertpromotor? En hoe ga je om met onvoorziene situaties? Midden in de tournee kon mijn vaste pianist Zhora Sargsyan vanwege een probleem met zijn Armeense paspoort niet verder reizen. Dat was even balen. Hij is toen vervangen door Marco Sanna, ook een fantastisch musicus trouwens. In Hamburg kreeg iemand uit het publiek een hartaanval. En in Engeland werden alle vluchten geannuleerd vanwege een storm. Dat zijn dingen die kunnen gebeuren, weet ik nu, ze vragen iets van je flexibiliteit.

Wanneer krijg je nu de kans om in één seizoen negentien concerten te geven in zulke prachtige zalen?

Ik ben heel blij met Reverie, dat Sally Beamish voor mij componeerde. Ze verwerkte er een Luxemburgs volksliedje in, een verwijzing naar mijn roots. Het stuk begint heel zacht, bijna improviserend. Door de wisselende akoestiek klonk het in elke zaal anders.’

Remy van Kesteren, Rising Star seizoen 2015-2016

Remy van Kesteren in 2015 in de Kleine Zaal © Annelies van der Vegt

‘Die tournee was een echte bucketlist-ervaring, heel eervol. Ik speelde samen met jazztrompettist Eric Vloeimans. We waren de buitenbeentjes in de klassiek opgezette Rising Stars-serie. Ik weet nog dat sommige zalen zeiden: harp en trompet, wat moet dat worden? Maar het pakte geweldig uit.

Sommige zalen zeiden: harp en trompet, wat moet dat worden? Maar het pakte geweldig uit

Eric had ik vlak daarvoor leren kennen. We waren allebei te gast in DWDD. Presentator Matthijs van Nieuwkerk zei tijdens de uitzending: “Maken jullie samen maar even wat muziek om het publiek op te warmen.” Ik zakte bijna door de grond van schrik, maar kon geen nee zeggen. Die eerste keer samenspelen zette me echter in vuur en vlam.

Eric Vloeimans speelt in in de Philharmonie Luxembourg; de harp van Remy van Kesteren staat alvast klaar © Remy van Kesteren

Oene van Geel componeerde voor ons een fantastisch stuk: Duality. Dat hebben we ook later nog vaak gespeeld, misschien wel honderd keer. Van de tournee herinner ik me vooral de heel verschillende zalen. En het wisselende publiek. In Portugal was een man zo enthousiast dat hij tijdens het concert een vriend opbelde, zodat die ook kon meeluisteren. Waanzinnig! Zoiets maak je alleen in Zuid-Europa mee.

Na de tournee ben ik me steeds meer richting geïmproviseerde muziek en pop gaan bewegen. Het was dus niet logisch dat ik weer naar die klassieke zalen zou terugkeren. Maar sommige contacten zijn gebleven: in Duitsland bijvoorbeeld, waar ik nog regelmatig kom.’

Hannes Minnaar, pianist van het Van Baerle Trio, Rising Star seizoen 2013-2014

Van Baerle Trio in 2013 © Marco Borggreve

‘Het jaar van onze Rising Stars-tournee was ons meest intensieve seizoen ooit. Aan het begin ervan wonnen we de tweede prijs op het ARD Concours in München, en ook als solopianist zat ik in de lift. We speelden zeventien concerten, alles was heel strak gepland. Maar wat was het een geweldig avontuur! We kwamen in steden waar we nooit eerder waren geweest. Er zaten kleine zaaltjes tussen, zoals in Barcelona, maar ook grote: in de Keulse Philharmonie bijvoorbeeld traden we op voor tweeduizend man. Sommige zalen maakten er een klein festival van, dan speelden we met alle Rising Stars in één weekend.

Affiche voor het Rising Stars-concert van het Van Baerle Trio in de Philharmonie in Keulen

We hadden twee programma’s samengesteld. Door naast Haydn, Mendelssohn en Brahms ook Frank Martin en een modern stuk van Willem Jeths uit te voeren, wilden we een statement maken.

Ons samenspel is in dat jaar gegroeid

Ons samenspel is in dat jaar gegroeid. In Het Concertgebouw speelden we al vóór de tournee, en dat zijn we blijven doen. Naar Porto keerden we terug voor Beethovens Tripelconcert, en in Baden-Baden ontmoetten we een organisator die later een paar concerten voor ons regelde. Of we er meer van hadden verwacht? Misschien. Maar bedenk wel dat veel van die steden niet zo’n rijke kamermuziekcultuur hebben als wij hier in Amsterdam. By the way, als morgen de Weense Musikverein belt, gaan we direct.’

Quirine Viersen, Rising Star seizoen 1995-1996

Quirine Viersen © Jelmer de Haas

‘Als ik terugdenk aan mijn Rising Stars-tournee, dertig jaar geleden, is het eerste wat bij mij opkomt: wat een compleet ander leven had ik toen! Ik ben nu 53 en heb drie puberende kinderen. Het moederschap stond in die tijd nog ver van me af. Ik was jong, de wereld lag aan mijn voeten. Hoe waanzinnig is het dan het om langs al die prestigieuze concertzalen te reizen?

Ik speelde samen met pianist Ivo Janssen. Behalve in Amsterdam gaven we concerten in Wenen, Stockholm, Frankfurt, Keulen, Londen en Birmingham – bijna alle zalen waren nieuw voor mij. Naast Beethoven en Schumann deden we de Eerste sonate van Schnittke. Ook speelde ik de razend moeilijke solosonate van Kodály. Achteraf denk ik: zo, dat was een pittig programma. Ik ging volledig de diepte in.

Quirine Viersen als Rising Star, in gezelschap van Ivo Janssen, haar moeder en haar grootouders

Ik was de eerste Rising Star: een hele happening. Er reisde zelfs een cameraploeg mee om opnames te maken voor een televisiedocumentaire. De tournee was een groot succes, met overal positieve recensies. Ik herinner me eigenlijk maar één incident: in Birmingham brak tijdens het concert een snaar.

In alle steden waar ik toen speelde, ben ik later terug geweest. De Rising Stars-tournee heeft voor mij deuren geopend. Of die anders gesloten waren gebleven? Dat denk ik niet, maar het feit dat ik als Rising Star internationaal op de kaart werd gezet, was zeker een belangrijke impuls voor mijn carrière.’

Noa Wildschut, Rising Star seizoen 2019-2020

Noa Wildschut speelt in de Kleine Zaal © Milagro Elstak

‘Mijn Rising Stars-tournee herinner ik me als een inspirerende maar ook gekke periode. Ik speelde samen met Elisabeth Brauss, een fantastisch pianist en een dierbare vriendin. We begonnen de tournee in januari en hadden ons enorm verheugd om in al die mooie zalen te spelen. Maar de dag na ons concert in Barcelona, half maart, moesten we vanwege covid in lockdown. Het concert later die week in Stockholm werd geannuleerd. We dachten: dit duurt een paar weken, daarna maken we de tournee wel af. Naïef misschien, maar we hadden nog zo’n andere mindset.

Noa Wildschut en Elisabeth Brauss tijdens de Rising Stars-tournee (van links naar rechts, bovenaan): in Barcelona nadat ze hadden gehoord dat het concert in Stockholm was gecanceld; in Parijs; voor de Musikverein in Wenen; (onderaan) in de Elbphilharmonie Hamburg; in Konzerthaus Dortmund; in de Philharmonie in Keulen

De dag na ons concert in Barcelona, half maart, moesten we vanwege covid in lockdown

Joey Roukens componeerde voor mij het opdrachtwerk Sarasvati: een beweeglijk stuk, genoemd naar een verdwenen mythische rivier in het oude Indië. Het was de favoriet van ons programma; we hebben het nog steeds op ons repertoire. Joey was onder meer bij ons concert in Parijs. Ik werd die dag negentien. Na afloop gaf hij mij een memorabel cadeau: Lullaby, dat hij speciaal voor mijn verjaardag had gecomponeerd.

Door de pandemie konden we maar de helft van de tournee doen. Een paar concerten mochten we later gelukkig inhalen, zoals die in Amsterdam, Luxemburg en Wenen. Er zijn zalen waar ik nu niet heb gespeeld en dat is natuurlijk wel jammer. Daar staat tegenover dat de tournee veel moois heeft gebracht. Zo was ik Junge Wilde, een soort artist-in-residence, bij Konzerthaus Dortmund, en werden Elisabeth en ik naar aanleiding van de Rising Stars-tournee in onder andere Hamburg teruggevraagd.’

Rising Stars en de European Concert Hall Organisation (ECHO)

De serie Rising Stars geeft jonge, getalenteerde musici de kans zich te presenteren op de beroemdste podia van Europa. De drieëntwintig deelnemende zalen in veertien verschillende landen zijn verenigd in de European Concert Hall Organisation (ECHO).

Elk lid draagt zijn meest veelbelovende jonge musici voor. Zes van hen maken elk seizoen een tournee door Europa. Voor veel Rising Stars is het een belangrijke springplank voor hun carrière.

Sinds het eerste seizoen in 1995-1996 heeft het programma meer dan honderdvijftig musici ondersteund. Onder hen bevinden zich (inmiddels) gevestigde namen als Janine Jansen, Patricia Kopatchinskaja, Jörg Widmann, Igor Levit, Renaud Capuçon, Khatia Buniatishvili, Benjamin Appl, Kian Soltani, Quarteto Casals, het Belcea Quartet en het Modigliani Quartet. De Rising Stars van de afgelopen tien jaar kunnen bovendien een compositieopdracht verstrekken.