Interview: Yassine Boussaid

Op maandag 20 november verzorgt het Amsterdams Andalusisch Orkest samen met de Marokkaanse Arabs Got Talent-finaliste Abir El Abed de kick-off van Turning East. Twee dagen later laat het ensemble tijdens een gratis lunchconcert meer horen van zijn bijzondere repertoire. Zakelijk leider Yassine Boussaid vertelt bevlogen over zijn betrokkenheid bij Turning East.

‘In Turning East zit de urgentie om een duurzame relatie op te bouwen waarin je artiesten uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten uitnodigt om samen met artiesten hier in Nederland iets moois neer te zetten. Er zijn daar zo veel genres, zo veel disciplines, zo veel stijlen. Er zijn zoveel parels te vinden in de Arabische wereld! Dat heeft vooral te maken met een nieuwe mindset bij muzikanten en makers in Nederland die op zoek gaan naar vakgenoten, naar soortgenoten in een andere wereld die ook een nieuwe generatie vertegenwoordigen. De toppers in wording die al een breed publiek weten te bereiken, zíj vormen de toekomst. Er is niet één soort ster. Je kunt elke keer refereren aan Umm Kalthum, maar zij is onderdeel van een heel brede geschiedenis als het gaat om Arabische muziek. Het Arabische repertoire reikt van Tanger tot Bagdad; het omvat gnawa – in feite Afrikaanse muziek – maar ook heel specialistische muziek uit Irak of uit de Golfregio. Dat heeft allemaal verschillende wortels maar kan hier op het podium samenkomen.’

Diamant uit Tanger
‘Zangeres Abir El Abed komt uit de stad waar mijn ouders een deel van het jaar wonen en waar ik ook geregeld naartoe ga: Tanger, de punt van Afrika. Zij is – daar en inmiddels ook buiten Marokko – een superster, maar een beetje als een enfant terrible. Ze kiest haar eigen pad, met bluf en branie, en dat spreekt mij als Amsterdammer wel aan. Haar stem is zo bijzonder, iedereen moet haar horen! Ze kent de klassieke Arabische muziek, ze is heel goed in de Arabo Andalus-muziek, in de Algerijnse stijl, de Tunesische genres. Ze is heel allround en haar ster is rijzende. In het tv-programma Arabs Got Talent bracht ze een ode aan het Marokkaanse lied. Marokko is op dit moment hot in de Arabische wereld omdat het een redelijk stabiel land is, maar men heeft niet zo veel kennis van de Marokkaanse muziek. Toen zij daar op het podium in Beiroet stond en de Marokkaanse zangstijl presenteerde viel men bijna om. Abir El Abed is een ruwe diamant, het is geweldig die te begeleiden.’

Poëzie
‘De kracht van Arabische muziekstijlen zit in het feit dat de woorden zo belangrijk zijn, en in de ruimte om de tekst steeds in een nieuwe vorm aan het publiek te presenteren. Het is nooit hetzelfde als de keer ervoor, dat maakt het zo spannend. Een opname van Umm Kalthum van het ene concert verschilt fundamenteel van die van een paar weken later binnen dezelfde tour. De relatie tussen de vocale inbreng en de begeleiding door de muzikanten is altijd weer een zoektocht. De muziek begeleidt de woorden, de muziek staat niet op zichzelf. Het zit niet alleen maar in kwarttonen, het zit voornamelijk in de tekst en in de zeggingskracht van de dichtkunst. De combinatie leidt tot magie. Als je de woorden niet verstaat, is dat geen probleem. Negen van de tien mensen weten misschien niet precies waar het over gaat, zelfs in de Arabische wereld, omdat je daarvoor nogal goed moet luisteren. Het is met name de ragfijne manier van spelen van de muzikanten, die eigenlijk een nieuwe taal vormt. Het omhulsel, namelijk de muziek, is al zó mooi, je hoeft de gezongen woorden – over liefde, over verdriet, over tolerantie, maar ook over heftige issues – niet te begrijpen. De muziek vertaalt ze voor zichzelf. Het luisteren naar de muziek op zich is al bijzonder, juist omdat de muzikanten de inhoud van de teksten zo mooi mogelijk moeten kleuren.’

Tekst: Thomas de Jonker en Lonneke Tausch
Dit artikel verscheen eerder in Preludium, het programmablad van Het Concertgebouw en het Koninklijk Concertgebouworkest