Over het Kammerorchester Wien - Berlin

Alsof Feyenoord en Ajax samen een zaalvoetbalteam beginnen. Bijna zo bijzonder is de samenwerking waaruit het Kammerorchester Wien - Berlin is ontstaan. Een kamerorkest dat is samengesteld uit strijkers en blazers van de Wiener én de Berliner Philharmoniker. De toporkesten uit Berlijn en Wenen: ze zijn misschien niet aartsrivalen zoals Ajax en Feyenoord, maar op het wereldpodium van de klassieke muziek toch zeker concurrenten. Niettemin slaan ze geregeld ze de handen ineen.

Het is een bijzonder verbond dat een bijzondere aanleiding had. Ter ere van de 50^e verjaardag van maestro Simon Rattle in 2005 traden beide orkesten voor de eerste keer in hetzelfde programma op. Het was Rattle’s wens om een gezamenlijk concert te dirigeren van ‘zijn’ Berliner Philharmoniker – hij was er chef-dirigent – en de Wiener Philharmoniker – waar hij geregeld als gastdirigent optrad. ‘De twee orkesten zijn al jarenlang vrienden, maar ook rivalen’, vertelde Simon Rattle aan de BBC. Hoe spannend is het dan om die twee een keer samen te voegen?

Zo geschiedde op zaterdag 2 april 2005 in de Berlijnse Philharmonie, in een programma met werken van Vaughan Williams en Mahler. Voor wat hoort wat, dus voor de ‘return’ reisden de Berlijners een maand later naar Wenen, om daar met de Wieners te spelen in de Musikverein. De uitslag was twee keer dezelfde: een overwinning voor de musici en de muziek.

Voorafgaand aan deze twee concerten voorspelde Simon Rattle: ‘Ze zullen elkaar beter leren kennen, ze zullen elkaar beter begrijpen, ze zullen meer van elkaar gaan houden, en misschien zullen we iets van elkaar leren’. Een prima voorspelling. De eerste samenwerking beviel zelfs dusdanig goed dat musici uit beide orkesten nog altijd op gezette tijden samen concerten geven, onder de vlag Kammerorchester Wien - Berlin.

Een uniek ensemble dat in zich de unieke kwaliteiten van beide afzonderlijke orkesten verenigt. De ‘zijdeachtige’ strijkers van de Wiener Philharmoniker, de ‘solistisch glanzende’ koperblazers van de Berliner Philharmoniker, de elegantie en ‘noblesse’ van de Wieners, de passie van de Berliners… De aanvoerdersband wordt al sinds 2005 gedragen door Rainer Honeck, in het dagelijks leven een van de drie concertmeesters van de Wiener Philharmoniker.

Overigens is het aardig om hier te wijzen op nóg een bijzondere interorkestrale samenwerking. In 2013, tijdens het 125-jarig jubileum van Het Concertgebouw, was er een eenmalig optreden van een ‘feestensemble’. Dat bestond uit musici van de Berliner Philharmoniker, de Wiener Philharmoniker, het Koninklijk Concertgebouworkest én het Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks. Vier voor de prijs van één. Alsof PSV, Ajax, Feyenoord én AZ samen een zaalvoetbalteam beginnen. Dan hou je geen competitie meer over!