Reinbert de Leeuw overleden (1938-2020)
vr 14 feb 2020 - 3 minuten leestijd - Tekst: Het Concertgebouw
Dirigent, pianist en componist Reinbert de Leeuw is op 81-jarige leeftijd overleden. Reinbert de Leeuw ontwikkelde zich de afgelopen vijftig jaar tot een legendarisch figuur in het Nederlandse muziekleven. Als ambassadeur van vernieuwende en nieuwe muziek, als aanjager van de Nederlandse ensemblecultuur en als inspirator van generaties musici. In Het Concertgebouw gaf hij onvergetelijke concerten, zoals een uitvoering van Stockhausens Gruppen tijdens zijn Carte Blanche in seizoen 1995-1996.
Het Concertgebouw kijkt met dankbaarheid en trots terug op de prachtige concerten die Reinbert de Leeuw in Het Concertgebouw heeft gegeven, en de betekenis die hij heeft gehad voor de Nederlandse ensemblecultuur en als voortrekker in de hedendaagse klassiek muziek.
Notenkraken
Een van de eerste kennismakingen van Het Concertgebouw was niet met de pianist, componist of dirigent Reinbert de Leeuw, maar met de actievoerder. Als lid van de 'Actie Notenkraker' roerde hij zich, samen met geestverwanten als Peter Schat, Louis Andriessen en Willem Breuker, tijdens een concert van het Concertgebouworkest. De Notenkrakers keerden zich, gewapend met een megafoon, rateltjes en een enkel toetertje, tegen het 'ondemocratische muziekbeleid' en het gebrek aan actualiteit in het Nederlandse muziekleven. De actie zou een bepalend moment in de Nederlandse muziekgeschiedenis zijn.
Actuele muziek
De belofte die De Leeuw als Notenkraker deed, het brengen van actualiteit in het muziekleven, zou hij meer dan vijftig jaar lang nakomen. Als ambassadeur en vertolker van de pianowerken van Satie, als oprichter van het Schönberg Ensemble, als dirigent van een schier eindeloze rij Nederlandse premieres en wereldpremieres. Als componist was hij geen veelschrijver, de bewondering voor zijn voorgangers remde hem, maar hij leverde wel een aantal legendarische werken af. Bijvoorbeeld het grootse orkestwerk Abschied uit 1973 en het slotstuk van zijn oeuvre, zijn magnum opus voor orkest Der nächtliche Wanderer.
In Het Concertgebouw
In Het Concertgebouw gaf Reinbert de Leeuw vele onvergetelijke concerten. In seizoen 1995-1996 kreeg hij van toenmalig directeur Martijn Sanders een Carte Blanche. Deze opende hij in september 1995 door 'alle leuke musici bij elkaar' te halen voor een uitvoering van Stockhausens Gruppen. 109 musici afkomstig uit Nieuw Sinfonietta Amsterdam, het Nederlands Blazers Ensemble, Asko Ensemble, Slagwerkgroep Den Haag en het Nieuw Ensemble deelden het podium. Ook klonken tijdens zijn Carte Blanche werken van onder anderen Knussen en Goebaidoelina. Als extraatje trad Reinbert de Leeuw op als pianosolist bij het Concertgebouworkest, het orkest dat hij een kwart eeuw eerder nog 'genotenkraakt' had.
Onderscheidingen
Tijdens zijn imposante loopbaan werd Reinbert de Leeuw veelvuldig onderscheiden. Meest recent, eind 2018, ontving hij de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs. Ook ontving De Leeuw in 2018 de zilveren medaille van de stad Amsterdam, zijn geboortestad. Die kreeg hij van burgemeester Femke Halsema tijdens een concert ter ere van zijn tachtigste verjaardag. Eerder werd de componist Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw en kreeg hij de Edison Oeuvreprijs.
Via crucis
Zijn laatste concert in Het Concertgebouw zou op 16 maart 2016 blijken te zijn. Die avond vertelde operaregisseur Peter Sellars in de Kleine Zaal over het belang van persoonlijke ervaringen in een tijd van massale evenementen. Reinbert de Leeuw omlijstte Sellars' verhaal met Liszt's Via crucis. Een werk dat belangrijk voor hem was. Voor Reinbert de Leeuw was de d uit de vierde kruiswegstatie de mooiste noot uit de muziekgeschiedenis.
Onderdeel van
