Thomas de Jonker: ‘Mahler hield niet van understatement’

Als jongetje van twaalf bezocht Thomas de Jonker in 1995 samen met zijn vader het Mahler Feest in de tent op het Museumplein. Rond diezelfde tijd hoorde hij op een zondagochtend ook de Zesde symfonie in de Grote Zaal. ‘Ik herinner me vooral dat ik het een erg lange zit vond. Tegelijkertijd besefte ik toen al hoe bijzonder die muziek was. Mahlers symfonieën schieten alle kanten op. Hij hield niet van understatement, wel van overdrijving. De magie van zijn muziek ben ik de laatste tijd steeds beter gaan begrijpen.’

De magie van Mahlers muziek ben ik steeds beter gaan begrijpen

De Jonker, opgeleid tot musicoloog, kwam in 2012 als webredacteur in dienst bij Het Concertgebouw. Zijn functie is nadien flink veranderd. Zo werd hij zeven jaar geleden manager van het toen nieuw opgerichte contentteam. ‘Het vertellen van verhalen over muziek op onze online kanalen is steeds belangrijker geworden. Social media is enorm gegroeid, we maken veel meer video’s, podcasts en artikelen.’

Heilige drie-eenheid

Een persoonlijk hoogtepunt noemt hij de podcastreeks die hij samen met journalist Gijs Groenteman en bariton Thomas Oliemans opnam. Er verschenen edities over Schuberts Winterreise, Bachs Matthäus-Passion en de symfonieën van Mahler. De ‘heilige drie-eenheid’ – Groenteman, Oliemans (‘Grote Thomas’) en De Jonker (‘Kleine Thomas’) – is uitstekend op elkaar ingespeeld, vindt hij. ‘Elke podcast heeft hetzelfde format. We duiken tamelijk rücksichtlos heel diep in een bepaald muziekstuk. Zo bestaat de Matthäus-Passion uit 69 afleveringen waarin we elk stukje muziek minutieus hebben uitgeplozen. Tegelijkertijd proberen we zo lichtvoetig mogelijk over de muziek te vertellen. En er wordt ook veel gelachen.’

De ‘heilige drie-eenheid’: Thomas de Jonker (‘Kleine Thomas’), Thomas Oliemans (‘Grote Thomas’) en Gijs Groenteman

Dikke Mahlerbiografieën

Als voorbereiding op de veertigdelige Mahlerpodcast las De Jonker een paar dikke Mahlerbiografieën en bestudeerde hij de orkestpartituren. ‘Alles wat ik interessant vond over Mahler heb ik genoteerd in mijn eigen Mahlernaslagwerk.’ Dat document telt inmiddels ruim 120 pagina’s. Lachend: ‘Noem mij een zelf ingelezen Mahlerexpert’.

Alles wat ik interessant vond over Mahler heb ik genoteerd

Zijn rol in het Mahler Festival kreeg een nieuwe wending toen hij betrokken raakte bij de openingsavond door het Nederlands Philharmonisch. ‘Men wilde er een theatraal concert van maken, maar wat precies? Op een vrijdagmiddag in de kerstvakantie schreef ik in een vlaag van inspiratie de tekst. Daarnaast selecteerde ik de muziek.’ In samenspraak met dirigent Lorenzo Viotti en regisseur Gijs Scholten van Aschat kreeg de voorstelling Beste Mahler! verder vorm. ‘Die titel heeft een dubbele betekenis: je hoort de beste stukken van Mahler, afgewisseld met zes persoonlijke getuigenissen van mensen die belangrijk voor hem waren.’

Soms schiet ik ’s nachts wakker: gaat dat wat ik heb bedacht wel overkomen?

Aan het concert werken twee acteurs mee. ‘Het is fantastisch om dat wat ik heb bedacht tot bloei te zien komen. Maar spannend is het wel. Soms schiet ik ’s nachts wakker: gaat het wel overkomen?’ Die paniekmomenten zijn gelukkig zeldzaam. ‘Ik doe het niet alleen, we werken met een heel team aan de voorstelling. Het is dus vooral leuk-spannend.’

Thomas de Jonker: ‘Elke podcast heeft hetzelfde format. We duiken tamelijk rücksichtlos heel diep in een bepaald muziekstuk.’

Niet te missen

De Jonker zit al maanden tot over zijn oren in Mahler. Zo schreef hij ook de tekst voor Goedemorgen met Gustav Mahler, op 10 mei op NPO Klassiek, was hij te gast in de podcast Betrouwbare Bronnen om over Mahler te praten, en doet hij datzelfde binnenkort ook op Radio 1. En dan moet het festival nog beginnen. Daarover gesproken: is er een Mahlersymfonie die hij absoluut niet wil missen? ‘Als ik er één mag noemen, dan de Achtste, omdat je die vanwege de kolossale bezetting bijna nooit in de concertzaal hoort. En omdat we ons daar in de podcast onze tanden op hebben stukgebeten. Die symfonie is zo groots en veelomvattend, zelfs voor Mahlers begrippen loopt het een beetje uit de hand.’

We hebben onze tanden stukgebeten op de Achtste symfonie

Baken

De Jonker houdt wel van een beetje theater. Op zijn dertiende componeerde hij de mini-opera De sok, die in de Grote Zaal werd uitgevoerd tijdens het nieuwsjaarsconcert van het Nederlands Blazers Ensemble. Het Concertgebouw is een baken in zijn leven. Als student muziekwetenschap zat hij soms avonden achtereen met een sprintkaartje in de zaal. ‘Ik heb hier meer over muziek geleerd dan op de universiteit.’ Behalve met zijn vader kwam hij er als kind ook geregeld met zijn opa en oma. Grijnzend: ‘Toen mijn oma hoorde dat ik hier solliciteerde, heeft ze tegen mijn moeder gezegd: hij maakt geen schijn van kans. Het Concertgebouw heeft zoveel status en allure.’ Het vervult hem met trots dat hij er laatst alweer zijn 12,5-jarig jubileum vierde.

Het Concertgebouw is echt míjn plek

Het Concertgebouw is toegankelijker en opener geworden, vindt De Jonker. ‘Het is fantastisch dat ik daaraan heb kunnen bijdragen.’ Elke dag gaat hij fluitend naar het werk. ‘Dit is echt míjn plek.’ Hij is blij met de kansen die hij krijgt om dingen te doen buiten zijn directe takenpakket. ‘Nu eerst het Mahler Festival, daarna zie ik verder. Er komt vast weer iets nieuws op mijn pad.’