Over Franz Schubert: liedcomponist met koffiemolen als geheim wapen

• Franz Schubert (Oostenrijk, 1797-1828)
• Beroemde werken: Winterreise, Rosamunde, strijkkwartet 'Der Tod und das Mädchen', Forellenkwintet
• Leraar: Salieri
• Uitspraak: ‘Ik componeer iedere ochtend, en als een stuk af is, begin ik aan het volgende.’
• Ambassadeurs: toen Schumann de totaal onbekende Negende symfonie in handen kreeg, bezorgde hij Mendelssohn een kopie om te dirigeren. De twee zouden net als Liszt onvermoeibaar de muziek van hun overleden collega blijven promoten.
• Bijzondere inspiratie kwam van zijn koffiemolen. Al draaiend om de bonen te vermalen kwam hij onder meer op de thema’s voor het strijkkwartet 'Der Tod und das Mädchen'. ‘Dagenlang zoek je naar een idee, en dit kleine machientje vindt het in een mum van tijd.’

Over Franz Schubert

Musici, dichters, schilders: de jonge Weense artistieke garde verzamelde zich begin negentiende eeuw tijdens Schubertiades. Vrolijke kunstsalons, soms ook in een park of op een boot, waar de nieuwste werken van Franz Schubert te horen waren te midden van allerlei andere voordrachten. Het moeten deze avonden zijn geweest waarop de jonge componist het meest in zijn element was. Onder vrienden en liefhebbers van zijn werk.

Officiële successen beleefde Schubert gedurende zijn korte leven niet veel. Hoewel zijn talent al jong erkend werd, slaagde hij er niet in de slag te maken naar de grote podia en rijke opdrachtgevers.

Schubert werd op zijn zevende ontdekt door Antonio Salieri. Deze gaf hem les en zorgde dat hij mocht zingen bij de Wiener Sängerknaben. Toen hij de baard in de keel kreeg, keerde Schubert terug naar huis. Daar werd volop gemusiceerd door het hele gezin, maar de bedoeling was dat Franz leraar werd op de school waarvan zijn vader directeur was. Aldus geschiedde. Pas na enige vertraging, plus een rechtenstudie die een blauwe maandag duurde, kon Schubert zich echt aan de muziek wijden. Zeer gedreven bouwde hij aan een enorm oeuvre, met daarin ruim zeshonderd liederen, maar ook vele orkest- en kamerwerken.

'De werken die ik in uiterste wanhoop heb gemaakt, zijn degenen die het meest gewaardeerd worden,' zei Schubert ooit. Financiële problemen, een zwakke gezondheid en de nooit lukkende liefde kwelden hem, maar zelfs in zijn zwartgalligste momenten stond de lyriek voorop.